Geef seksueel grensoverschrijdend gedrag en de machts- en genderpatronen die hieronder liggen een prominentere rol in het nieuwe burgerschapsonderwijs – dat is de aanbeveling van Regeringscommissaris Mariëtte Hamer bij het nieuwe wetsvoorstel educatie en beroepsonderwijs van de minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschap. Daarmee worden studenten volgens Hamer beter voorbereid op wat zij kunnen meemaken tijdens stages en op de werkvloer.
Hamer: “Seksueel grensoverschrijdend gedrag komt onder mbo’ers veel voor: van de mbo-studentes heeft 1 op de 3 in het afgelopen jaar een vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag meegemaakt. Bij jongens is dit 1 op de 10. Dit kan ook online zijn.” Mbo-instellingen kunnen om dit tegen te gaan werken aan het schoolklimaat, ze kunnen er aandacht aan besteden in de opleiding en ze kunnen het onderdeel maken van het vak Burgerschap. Voor dit laatste wordt de wet nu herzien, en dat is volgens Hamer de uitgelezen kans om het onderwerp seksueel grensoverschrijdend gedrag te verankeren in de wet. Maar met de wet wordt maar een deel van het burgerschapsonderwijs geregeld. Daarom benadrukt Hamer dat dit onderwerp ook moet worden opgenomen in de ‘kwalificaties voor het burgerschapsonderwijs’, waarin wordt vastgelegd welke kennis en competenties studenten moeten hebben.
Op de werkvloer en daarbuiten
Hamer: “We horen dat mbo’ers regelmatig seksueel grensoverschrijdend gedrag meemaken op de werkvloer, het vaakst in sectoren waar lichamelijk contact gebruikelijk is, zoals in de zorg, of waar alcohol een rol speelt, zoals in de horeca. Ze worden bijvoorbeeld betast door een patiënt of krijgen seksistische opmerkingen te horen van een gast. Stagiairs krijgen regelmatig te horen: dat hoort erbij. Maar het hoort er niet bij; ze zouden beschermd moeten worden. Hamer beveelt daarom aan dat wordt onderzocht of het onderwerp seksueel grensoverschrijdend gedrag in alle mbo-opleidingen voldoende aandacht krijgt, en dat het in de sectoren waar het het meest voorkomt wordt erkend als beroepsrisico. Hamer: “De jongeren maken het bovendien mee in hun dagelijks leven: op straat, op school en tijdens het sporten en uitgaan. Door burgerschapsvorming kunnen zij daarop worden voorbereid en leren ze reflecteren op hun eigen gedrag.”
Docenten willen het erover hebben
Van de schoolleiders op het mbo denkt 97% dat seksualiteit en relaties aan bod komen bij het vak Burgerschap, maar slechts 45% van de docenten zegt dat dit onderwerp ook echt behandeld wordt. Het onderwerp beter vastleggen in de wet zal helpen, maar Hamer wil ook dat docenten steun krijgen bij het bespreekbaar maken van seksueel grensoverschrijdend gedrag in het vak burgerschap, bijvoorbeeld door het ontwikkelen van hulpmiddelen.
Nader onderzoek
Hamer wil dat er nader onderzoek komt naar wat mbo’ers meemaken op het gebied van seksueel grensoverschrijdend gedrag: wat maken ze precies mee? En in welke situaties? Daar kunnen dan preventieve maatregelen op ingericht worden. “Mbo’ers zijn heel jong, als ze bijvoorbeeld stage gaan lopen zijn ze vaak nog minderjarig, en toch komt ook dan seksueel grensoverschrijdend gedrag al veel voor. Een nare ervaring kan veel impact hebben. Het bespreken en oefenen van omgangsvormen is daarom cruciaal in deze fase: wat je hebt geleerd neem je weer mee de werkvloer op. Het is een belangrijke stap in de cultuurverandering om deze generatie te beschermen en op weg te helpen.”
Beeld: © RCGOG / RCGOG